Διάχυτη είναι η εντύπωση, αν...
όχι και η βεβαιότητα, ότι η κύρια αιτία των αυξημένων οφειλών προς τα ασφαλιστικά Ταμεία είναι η βαθιά κρίση την οποία διέρχεται η χώρα τα τελευταία χρόνια. Μόνο που όσο απίστευτο κι αν ακούγεται η εντύπωση αυτή είναι εσφαλμένη. Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών δημιουργήθηκε πριν από το 2009, στην περίοδο της ευημερίας.
Οι αριθμοί, όπως σε κάθε περίπτωση συμβαίνει, είναι αποκαλυπτικοί. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στα μεγάλα Ταμεία (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και ΕΤΑΑ) υπερβαίνουν τα 10 δισ. ευρώ. Απ' αυτά τα 6,4 δισ. είναι οφειλές πριν από το 2009. Κι επειδή εκείνοι που τις είχαν δημιουργήσει συνέχισαν να μην πληρώνουν και μετά το 2009, έφτασαν να οφείλουν σήμερα τα 9 δισ. του συνολικού χρέους. Οι μετά το 2009 οφειλέτες έχουν συνολικό χρέος μόνο 1,86 δισ.
Άρα το πρόβλημα είναι πρωτίστως δημιούργημα μιας απαράδεκτης νοοτροπίας που ίσχυε επί χρόνια και δευτερευόντως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των συνεπειών της. Αλλωστε, ο αρμόδιος για το θέμα υπουργός, Γ. Βρούτσης, έχει ήδη καταρτίσει γνωστό με δηλώσεις του ότι «σήμερα διαχειριζόμαστε τις επιπτώσεις της ασυνέπειας και το τίμημα της ανευθυνότητας που αναπτύχθηκε κυρίως στην περίοδο της ευημερίας».
Με δεδομένη, λοιπόν, αυτήν την πραγματικότητα η αντιμετώπιση του προβλήματος συνεπάγεται δύο στρατηγικές. Πρώτη και κατεπείγουσα εκείνη που θα συμβάλει ώστε να εισρεύσουν στα Ταμεία όσο το δυνατόν περισσότερα από τα οφειλόμενα ποσά και δεύτερη εκείνη που θα συμβάλει ώστε να ενισχυθεί η ασφαλιστική συνείδηση.
Δύσκολα και τα δύο, μια και η οικονομική πραγματικότητα είναι τέτοια που δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία ως προς την επίτευξη του ενός ή του άλλου στόχου. Διότι αν μέχρι το 2009 η ασυνέπεια και η ανευθυνότητα ήταν που στερούσαν έσοδα από τα Ταμεία, τώρα πλέον η βασική αιτία είναι η οικονομική αδυναμία.
Σίγουρα ο αυξημένος αριθμός δόσεων (72 μέχρι και 100) για εξόφληση οφειλών θα επιτρέψει σε περισσότερους να ενταχθούν στη ρύθμιση. Αλλά, ας μη γελιόμαστε, την αποτελεσματικότερη απάντηση στο πρόβλημα θα τη δώσει μόνο η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και η δυνατότητα εργαζομένων και εργοδοτών να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους.